Karadeniz'de yapacağınız küçük bir yolculukta bu tür fıkralara ya da gerçek alıntılara sıklıkla rastlarsınız. Özel bir yeri, özel bir anlamı vardır Karadenizli için hamsinin.
Marmara Denizi'nde hamsi çıksa da KAradenizliler pek rağbet etmezler bu balığa; tatsız tuzsuzdur... İlle de Karadeniz'den çıkan olmalıdır...
HAMSİ'DEN ÇIKAN LEZZET!
Evliya Çelebi Hamsi hakkında şunları yazar kitabına;
''Levrek balığı, Kefal balığı gayet lezzetlidir. Amma bunların hepsinden fazla Lazlar'în üzerine düştükleri, alış verişi hakkında kavga ettikleri Hamsi balığı... Bu balık Hamsin'de çıktığı için Hamsi balığı derler. Balığın çıkışını dellallar halka haber verirler. Bir kere su urunca, 'Ahça çomahla bir mendil hamsi ver' deyince ince sırmalı mendillere balığı koyup giderler. Balığın suyu akarak giderken, bazıları suyun aktığına acıyarak, 'Bre balığını akıtıyorsun... Suyuna bir pilavcık sallasana' diye şaka ederler. Şu beyitleri de söylerler;
Trabzon'dur yerümüz
Ahça tutmaz elümüz
Hamsi Paluk olmasa
Hice olurdu halumuz''
Faydaları hakkında ise şunları yazar Çelebi; Faydası o derecedir ki, yedi gün devamlı yiyen kimsenin şehveti son derece artar. Çok kuvvet verici ve hazmı kolaydır.
Yemeğinde balık kokusu olmadığında yinede hareket vermez. Ağrı hastalığına tutulan adam yese şifa bulur. Bir evde yılan ve çiyan olsa, hamsi balığının başı tütsü edilirse kaçar. ''Bunu yemek Trabzonlulara hastır ki kırk çeşit yemeğini pişirirler.''